Spotkanie odbyło się w sali konferencyjnej Cechu Rzemiosł Różnych, która od czerwca jest własnością Muzeum Podkarpackiego.

Dr Ewa Kurek przybliżyła historię obecności Żydów w Polsce i przyczyny sprowadzenia Żydów przez Kazimierza Wielkiego. Ewa Kurek podkreśliła, że w czasach Kazimierza Wielkiego Polska miała silnie stanowe społeczeństwo, w którym brakowało warstwy zajmującej się handlem. W tym samym czasie Zachodnia Europa była nawiedzana przez klęski głodu, a sama Polska mogła dysponować nadwyżkami na sprzedaż. Brakowało tylko osób, które mogły handel zorganizować. W tym Ewa Kurek upatruje przyczynę sprowadzenia Żydów, którzy znali się na handlu, mieli rozległe kontakty, ale równocześnie byli wyganiani z innych krajów.

W swoim wystąpieniu Ewa Kurek zwróciła uwagę na negatywny skutek znacznej autonomii, jaką polscy władcy dali Żydom. Pozwolono na to, by to sami Żydzi zbierali podatki wśród Żydów, a następnie rozliczali się z władcami. Zdaniem Ewy Kurek doprowadziło to do konfliktów i rozwarstwienia żydowskiego społeczeństwa, na bardzo bogatą elitę i biedaków, żyjących biedniej jak polscy chłopi.

Przechodząc do czasów Holocaustu, Ewa Kurek poruszyła nie tylko sprawę zagłady ludności żydowskiej i niebezpieczeństwa kary śmierci, za nawet najmniejszą pomoc dla Żydów. Ewa Kurek wskazała też na udział żydowskiej policji i żydowskich liderów w zagładzie własnego narodu. Jej zdaniem ofiarami padli głównie najbiedniejsi Żydzi.

Kolejnym trudnym momentem we wspólnej historii były czasy po II Wojnie Światowej. Zdaniem Ewy Kurek część Żydów, którzy odrzucili religijne tradycje, zaangażowało się w komunizm i w mrocznych czasach stalinizmu piastowali wysokie funkcje w państwie i zbrodniczym aparacie bezpieczeństwa. Zdaniem badaczki wiele z tych osób uciekło od odpowiedzialności za zbrodnie, także poprzez zmianę nazwisk.

Pytania publiczności dotyczyły między innymi Powstania w Getcie Warszawskim, dzisiejszych relacji z Żydami, a także Jedwabnego i możliwości przeprowadzenia ekshumacji.

Dr Ewa Kurek - polska historyczka, badaczka stosunków polsko-żydowskich, scenarzystka, reżyserka i autorka książek o tematyce historycznej. Ukończyła studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W 1989 r. uzyskała tytuł doktora. W PRL była działaczką opozycji antykomunistycznej. Redagowała podziemny "Biuletyn Informacyjny NSZZ "Solidarność" FSC w Lublinie", współpracowała z redakcją podziemnych "Spotkań" oraz polskimi i amerykańskimi redakcjami naukowymi i prasowymi. Wykładała w Toruńskiej Szkole Wyższej i na Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. Współpracowała z wieloma wydawnictwami polskimi i zagranicznymi, m.in.: "Hippocrene Books", "News of Polonia", "Nowy Dziennik", "Orzeł Biały", "Głos Polski". Jest autorką wielu publikacji, m.in. "Ucieczka z zesłania", "Zaporczycy 1943-1949" czy "Stosunki polsko-żydowskie 1939-1945. Poza granicą solidarności". Była scenarzystką i reżyserką filmów dokumentalnych o tematyce historycznej, tj.: "Kto ratuje jedno życie…", "Chłopcy z Baszty", "Major Zapora".

Za swoją działalność otrzymała Odznakę honorową działacza opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowanej z powodów politycznych "Za zasługi dla niepodległości 1956-1989". Ponadto wyróżniona została nagrodą specjalną IX Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Łodzi za scenariusz i reżyserię filmu dokumentalnego "Kto ratuje jedno życie…" oraz nagrodą Polcul Foundation Australia za osiągnięcia na rzecz budowania porozumienia pomiędzy narodami polskim i żydowskim.

pd