NIK sprawdziła Krosno pod względem funkcjonowania spółek należących do gminy. Krosno jako gmina jest 100% udziałowcem czterech spółek komunalnych: MPGK, KRINTECH, TBS i CDS. Kontrola objęła działalność w latach 2009-2014. Była to część kontroli spółek komunalnych w kraju. Cały raport NIK znajdziecie tutaj.

NIK stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. Po kontroli gminnych spółek w Krośnie wystawiono ocenę: "pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości". Pełne wystąpienie pokontrolne NIK dotyczące krośnieńskich spółek znajdziecie tutaj.

CDS generuje straty
Pod względem finansowym sytuacja uległa pogorszeniu. W 2008 roku spółki osiągnęły łącznie zysk 628 tysięcy zł, a w 2013 zanotowały już stratę 517 tysięcy zł. Poprawa wyników nastąpiła jedynie w MPGK (wzrost zysku o 1 708 tysięcy zł). Kolejne dwie spółki (KRINTECH i TBS) także osiągały zyski w kontrolowanym okresie. Główny wpływ na ogólne pogorszenie wyników finansowych miała sytuacja w CDS. Ta spółka, od utworzenia, miała corocznie stratę. W samym 2013 roku strata CDS wyniosła 2 823 tysiące złotych.

NIK zwraca uwagę na trudności związane z dokapitalizowaniem Centrum Dziedzictwa Szkła przez gminę. Stwierdza też, że CDS zaciągnął pożyczki od innych podmiotów na spłatę kredytów, pomimo że zgodnie z założeniami studium wykonalności w przypadku deficytu finansowego spółki, miała być ona dokapitalizowana przez Krosno.

Z ustaleń kontroli NIK w CDS wynika, że spółka nie posiada zdolności samodzielnego generowania zysków oraz utrzymania płynności finansowej i istnieje ryzyko, że sytuacja w tym zakresie nie ulegnie zmianie w zakładanym terminie (od 2016), co może stworzyć zagrożenie związane z finansowaniem spółki w dłuższej perspektywie. W wystąpieniu pokontrolnym NIK wskazano, że niektóre założenia studium wykonalności były nierzetelnie przygotowane. Wysokość kosztów zużycia materiałów i energii była oparta na nierealistycznie zaplanowanych wielkościach zużycia energii elektrycznej i gazu. CDS przynosi znaczne straty, pomimo wykazanego przez NIK nieuzasadnionego i ukrytego dokapitalizowania spółki poprzez umowę na utrzymanie ruchomych schodów (za działanie schodów płaciło miasto).

Jedną z instytucji, która udzieliła pożyczki CDS jest inna miejska spółka, MPGK. NIK zwraca uwagę, że udzielenia przez MPGK pożyczki na kwotę 1 miliona zł może świadczyć o nadmiernym zamrożeniu środków pieniężnych w tej spółce.

NIK zwraca uwagę, że w urzędzie miasta nie zostały stworzone procedury kontroli wykorzystania przez spółki komunalne składników majątku, który otrzymały od gminy, np. jako aport rzeczowy. W kontrolowanym przez NIK okresie gmina nie przeprowadzała kontroli spółek w tym zakresie. Zdaniem NIK, urząd miasta jako 100% lub większościowy udziałowiec, powinien mieć możliwość rzetelnego przeglądu sposobu wykorzystania składników majątku w spółkach.

NIK przekazała Krosnu kilka wniosków pokontrolnych:
- Dostosowanie zakresu działalności Towarzystwa Budownictwa Społecznego sp. z o.o. oraz MPGK do zadań mieszczących się w zakresie dopuszczalnym przez art. 10 ustawy o gospodarce komunalnej.

- Przyjęcie przez zgromadzenie wspólników Centrum Dziedzictwa Szkła sp. z o.o. długookresowego planu działalności, umożliwiającego zagwarantowanie samofinansowania projektu CDS zgodnie z założeniami studium wykonalności.

- Podjęcie działań zmierzających do rozwiązania umowy KS.7021.6.1.2013.N z dnia 7 stycznia 2014 r. z CDS oraz zaniechania finansowania czynności związanych z utrzymaniem i eksploatacją schodów ruchomych, stanowiących element infrastruktury CDS.

- Rozważenie zasadności opracowania i wdrożenia procedur kontrolnych dotyczących prawidłowości wykorzystania przez spółki przekazanego im majątku gminy Krosno.

Krosno podjęło działania w celu zastosowania się do wniosków NIK
W kwestii nieprawidłowości w TBS i MPGK (zakres zadań spółek komunalnych) Gmina Miasto Krosno otrzymała stanowiska Ministerstwa Infrastruktury oraz Rozwoju Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, z których wynika, że towarzystwa budownictwa społecznego, działające również w formie jednoosobowych spółek gmin, mogą prowadzić działalność zakwestionowaną przez NIK. Natomiast udzielenie pożyczki na rzecz CDS przez MPGK było zdarzeniem o charakterze jednorazowym. Informacja o stwierdzonej przez NIK nieprawidłowości została przekazana do MPGK.

Zarząd Centrum Dziedzictwa Szkła przygotował długookresowy plan działalności mający na celu ograniczenie kosztów funkcjonowania spółki. Przygotowany plan został przedłożony przez zarząd radzie nadzorczej spółki. Wyniki kontroli NIK zostały również omówione na zwyczajnym zgromadzeniu wspólników CDS w dniu 2 czerwca. Omówiona została wtedy koncepcja osiągnięcia, celu jakim jest zmniejszenie wysokości straty spółki oraz celu polegającego na promocji i rozwoju.

W kwestii finansowania czynności związanych z utrzymaniem i eksploatacją schodów ruchomych, stanowiących element infrastruktury CDS, umowa z dnia 7 stycznia 2014 wygasła w dniu 31 grudnia 2014, a kolejna umowa nie została zawarta.

W kwestii opracowania i wdrożenia procedur kontrolnych dotyczących prawidłowości wykorzystania przez spółki przekazanego im majątku gminy Krosno, urząd miasta zapewnia, że trwają prace nad przygotowaniem stosownych procedur kontrolnych.

pd