KrosnoCity.pl - Krośnieński Portal Informacyjny

Zapis na macewie wskazuje na to, że pochowany jest tam krośnieński rabin Samuel Ozon Führer, czterech innych rabinów oraz wiele kobiet, dzieci i mężczyzn. W historii Krośnieńskiego Żydowskiego cmentarza od wielu lat podawano informację, że znajduje się tam masowa mogiła 120 Żydów rozstrzelanych w czasie likwidacji krośnieńskiego getta.

Z historii wynika, że Samuel Ozon Führer był ostatnim rabinem w Krośnie. Wyboru rabina dokonano w 1904 r. na posiedzeniu zwierzchności wyznaniowej, na którym obecni byli również wybrani przez ogół członków mężowie zaufania. Rabin Samuel Ozon Führer został wybrany według postanowień ogólnych na trzyletni okres próbny, jednak jego kadencję przedłużono dożywotnio. Historyk rzeszowskiego IPN Elżbieta Rączy w publikacji "Ludność żydowska w Krośnie" podaje, że zginął w 1942 roku i został zamordowany przez gestapowca Oskara Backera. Jednak na temat śmierci rabina możemy usłyszeć wiele wersji.

Jedna z nich mówi, że rabin został zamordowany podczas ostatniej selekcji ludności żydowskiej w getcie w grudniu 1942 roku, a druga, że został zastrzelony na ulicy. Samodzielna gmina wyznaniowa w Krośnie została utworzona 1 stycznia 1900 roku – obejmowała swoim zasięgiem Krosno i prawie 40 miejscowości wcześniej należących do gminy wyznaniowej w Korczynie lub Dukli. Gmina posiadała swój statut, który nie zachował się do obecnych czasów.

W krośnieńskim getcie przebywało ok. 600 osób. Podczas jego likwidacji w grudniu 1942 roku większość wywieziono wpierw do getta w Rzeszowie, a następnie do obozów zagłady w Bełżcu i Auschwitz-Birkenau. Pozostałych hitlerowcy wymordowali na miejscu. Z blisko trzech tysięcy Żydów, którzy przed wojną mieszkali w Krośnie i okolicy. Spośród ponad 2700 Żydów, którzy zamieszkiwali Krosno w 1938 roku, wojnę przeżyło niespełna kilkanaście procent.

Prace porządkowe na cmentarzu przez stowarzyszenie „Olszówka” będą kontynuowane. Stowarzyszenie chce również podjąć się tłumaczenia napisów na wszystkich nagrobkach. Mogą one skrywać wiele ważnych informacji dotyczących historii miasta.


Działania Stowarzyszenia „Olszówka” mają na celu przybliżenie Polakom wkładu różnych grup etnicznych i narodowych do wspólnego dziedzictwa kulturowego regionu Karpat oraz przełamanie uprzedzeń i nieufności wobec przedstawicieli innych grup narodowych i etnicznych, które zamieszkiwały i obecnie żyją na terenie polskich Karpat – Niemców, Żydów, Rusinów, Romów i Słowaków oraz uświadomienie, że żyjąc wśród innych nacji uczestniczymy w pewnym procesie, gdzie równocześnie każdy coś wnosi do kultury jak i z niej bierze. W 2008 roku w Muzeum Podkarpackim prezentowana była wystawa „Ocalić od zapomnienia. Żydzi krośnieńscy i cmentarz żydowski w Krośnie”, wydano również dwa foldery na temat cmentarza i historii Żydów w Krośnie oraz dwie pocztówki.