Dom Pomocy Społecznej w Iwoniczu jest całodobową placówką dla 105 niepełnosprawnych intelektualnie mężczyzn, prowadzoną przez Zakon Bonifratrów. Ośrodek oferuje swoim mieszkańcom opiekę, pielęgnację, wsparcie psychologiczne i pedagogiczne, terapię zajęciową, rehabilitację ruchową oraz inne formy aktywizacji mające na celu rozwój samodzielności i zaradności życiowej. Przystąpienie do realizacji Projektu Leonardo da Vinci miało na celu przede wszystkim wprowadzenie nowych rozwiązań w podejściu do dorosłych osób niepełnosprawnych.

"Leonardo da Vinci" jest częścią programu edukacyjnego UE - "Uczenie się przez całe życie". Projekt ten jest realizowany w ramach tzw. projektów tematycznych. Wspiera osoby na wszystkich etapach życia w zdobywaniu wykształcenia, kwalifikacji i doświadczenia zawodowego poza granicami własnego kraju, promując uczenie się od siebie nawzajem, wymianę doświadczeń oraz wzajemne zrozumienie. Tytuł "Dobra usługa" zawiera dwie główne linie współpracy partnerskich ośrodków bonifraterskich: z Polski, Niemiec, Austrii, Hiszpanii i Irlandii:
1. Rozwijanie i oferowanie dobrego kształcenia zawodowego
2. Dobrze wykształceni oferują z kolei dobre świadczenia usługowe.

Osoby niepełnosprawne intelektualnie przebywające w różnego typu placówkach dziennych, całodobowych, stanowią grupę najmniej aktywnych zawodowo osób. Oczekiwania wobec nich są niewielkie, są więc na ogół bezczynne i postrzegane jako osoby wymagające opieki, pielęgnacji, a główną troską jest zapewnienie im bezpieczeństwa czy terapii zajęciowej. Oferowane zadania są często niedostosowane do ich możliwości, wieku, często infantylizujące. Brak dobrej i skutecznej oferty przygotowania zawodowego dla tych osób jest również jednym z czynników zmniejszających szansę na zatrudnienie.

Poprawa kształcenia zawodowego dla osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie to główny cel projektu realizowanego w Iwoniczu. Działania każdego z partnerów skupiły się wokół tworzenia Programów Kształcenia dla osób ze specjalną potrzebą uczenia się w wybranych przez poszczególne kraje zawodach. W DPS w Iwoniczu powstał Program Kształcenia dla zawodu ogrodnika oparty na komunikacji alternatywnej i wspomagającej. Decyzja, co do wyboru zawodu, wynikała z zasobów, które posiada placówka, np. rozległy teren zielony, podstawowy sprzęt gospodarczy.

Podopieczni DPS dzięki Projektowi w Iwoniczu zdobywali wiedzę w zawodzie ogrodnika bazując na pracy w ogrodzie dydaktycznym, który powstał przy ośrodku. Zajęcia praktyczne w ogrodzie stały się ważnym obszarem nie tylko dla uczestników projektu, ale całego ośrodka. Uprawa roślin, warzyw, owoców, kwiatów i ziół okazała się nie tylko wyzwaniem zawodowym, ale także przyjemnością ze względu na kontakt z naturą i płynące stąd korzyści terapeutyczne.

Niezwykle ważnym wydarzeniem dla podopiecznych uczestniczących w projekcie były praktyki ogrodnicze poza ośrodkiem. W Zespole Szkół w Iwoniczu mogli włączyć się w planowe zajęcia lekcyjne uczniów obserwując i wykonując część zadań, mogli doświadczać kontaktów z przedstawicielami lokalnej społeczności, budować relacje z młodzieżą. W Zakładzie Aktywności Zawodowej w Rymanowie mogli obserwować produkcję ogrodniczą oraz pracując wespół z zatrudnionymi tam osobami niepełnosprawnymi, funkcjonować w roli pracownika. Doświadczenie wykonywania wyuczonych zadań w nowym środowisku i z innym zespołem było dla uczestników niezwykle motywujące, zwiększało zaangażowanie i otwartość, które pozwalają przełamywać bariery i izolację, która wynika z przebywania w placówce całodobowej.

Warunkiem realizacji projektu “Leonardo da Vinci” była współpraca międzynarodowa, przełożyło się to na się 5 kilkudniowych spotkań, w każdym kraju partnerskim. Podczas tych spotkań uczestnicy brali aktywny udział w różnorodnych zajęciach związanych z zawodami, których kształceniem zajmowali się partnerzy, poznawali kulturę danego kraju, nawiązywali przyjaźnie, poznawali inne ośrodki, podróżowali samolotem, metrem, smakowali regionalnych przysmaków. Spotkania międzynarodowe stały się również okazją do podkreślenia, iż wszystkich partnerów projektu oprócz wspólnoty europejskiej łączy idea służby drugiemu człowiekowi, której autorem był św. Jan Boży.

Uczestniczące w projekcie osoby z niepełnosprawnością zostały włączone w swoim kraju w przygotowanie spotkania międzynarodowego, a podczas spotkań prezentowały swoje pomysły, umiejętności i doświadczenia. Podczas partnerstwa w ośrodkach zostały przeprowadzone i poddane ocenie różne zajęcia i kroki kształcenia.

Działania w projekcie stały się impulsem do zmian, które dokonały się w życiu zawodowym oraz społecznym podopiecznych i personelu ośrodka.

Sukcesem i wskaźnikiem osiągniętego jednego z celów Projektu jest zainteresowanie, jakie budzą jego rezultaty w społeczności lokalnej, u przedstawicieli władz samorządowych oraz w ośrodkach o podobnym profilu działania z terenu Podkarpacia oraz z poza naszego regionu, które wyrażają chęć wykorzystania Materiału Kształcenia i doświadczeń w pracy w projekcie LdV w swoich ośrodkach.

"Europa bez barier" to wartość, której doświadczyli uczestnicy projektu, dla których ważne było, aby poznać inne kraje i ludzi, którzy uczyli się cenić i szanować różne kultury i różny styl życia, którzy chcą budować wspólne istnienie w Europie. Bycie w Projekcie LdV to wytyczanie nowatorskich dróg kształcenia, ale także śmiech, serdeczność, komunikowanie się rękami, nogami, a czasami tylko mrugnięciem oka.

(red.)