Zarzuty padły publicznie np. podczas sesji budżetowej (grudzień 2022) od lokalnego działacza KOD, a zarazem wydawcę lokalnego portalu. Działacz zarzucił radnemu PiS, Pawłowi Krzanowskiemu, że nie wywiązał się z obietnic, a mieszkańcy Krosna "czują się okradzeni przez PiS". O tym pisaliśmy tutaj: Co z tym ładem?. Zarzuty zostały też ponowione między innymi na ostatniej sesji na kartce przyklejonej do laptopa radnej Platformy Obywatelskiej. Kartka miała charakter agitacji wyborczej, w związku z czym skierowaliśmy dodatkowe pytania do Biura Rady.

Radna w wyborczym manifeście wywieszonym na laptopie zamieściła tezę, że "Rząd PiS okradł Krosno z 44 milionów przeznaczonych na inwestycje i bieżące wydatki".

Skąd wzięła się kwota 44 milionów złotych? Chodzi o zmniejszenie dochodów samorządu z tytułu PIT i CIT. Według wyliczeń Związku Miast Polskich przez zmiany podatkowe, także w ramach tzw. "Polskiego ładu", w latach 2019-2023 budżet Krosna został uszczuplony łącznie o blisko 44,5 mln złotych. Jak do tego doszło? W ramach zmian podatkowych między innymi podniesiono kwotę wolną od podatku, obniżono stawki podatkowe, oraz wprowadzono zwolnienia z podatków "dla młodych". W efekcie zmniejszyły się wpływy podatkowe, a w związku z tym spadł też udział samorządu we wpływach. W żadnym razie nie dochodzi tu do "kradzieży pieniędzy przez rząd", jak od wielu miesięcy zarzuca się w Internecie.

Równocześnie rzekoma "kradzież" ma usprawiedliwiać wszystkie, niepopularne, decyzje samorządu. Czy to działa? Na wielu tak. Czy słusznie? Okazuje się, że nie. Mamy do czynienia po prostu z rozpowszechnianiem nieprawdy.

Uszczuplenie dochodów jest znaczne, a osoby, które o tym mówią na ogół dodają "zabrali i nie chcą oddać!"

Oddali

Sprawdziliśmy w Urzędzie Miasta Krosna. W formie rekompensat - subwencji i dodatkowych wpływów z PIT Miasto otrzymało w latach 2021 - 2023 kwotę  52 917 000 zł. Bierzemy do ręki kalkulator i okazuje się, że 52,9 mln to jednak więcej niż 44,5 miliona, które miasto traci według szacunków Związku Miast Polskich.

Zarzut "ukradli 44 mln" okazuje się całkowicie fałszywy, bo zgodnie z obietnicą zrekompensowano straty, i to kwotą o 8 mln wyższą niż rzekomo "skradziona". Jakiś polityczny krzykacz w Internecie może o tym nie wiedzieć, ale czy Radna Miasta Krosna też nie ma pojęcia o sytuacji finansowej miasta? Zastanawiające.

Trzeba tu zaznaczyć, że samo Krosno swój ubytek w dochodach, wynikający ze zmian podatkowych wprowadzonych m. in. Polskim Ładem, w latach 2019 - 2023 szacuje na 65 218 000. zł. - Do zrekompensowania za lata 2019 - 2023 pozostała kwota 12 301 000 zł - dodaje rzeczniczka krośnieńskiego magistratu.

Nie zmienia to faktu, że teza o "braku rekompensaty za 44 miliony", jest całkowicie nieprawdziwa.

Inwestycje

Tzw. "Polski Ład", to nie tylko zmiany podatkowe. To także program dofinansowania inwestycji w samorządach. O jednej informowaliśmy niedawno, to dofinansowanie przebudowy stadionu, zobacz: Stadion przy legionów przejdzie kolejną modernizację. Jest dofinansowanie

Wcześniej w ramach Nowego Ładu dofinansowano:

Budowa połączenia drogowego miasta Krosna z drogą ekspresową S19 - etap I i etap II, Budowa instalacji fotowoltaicznej na obiektach MOSiR Krosno wraz z wymianą opraw oświetleniowych, Przebudowa ulicy Pużaka w Krośnie oraz inwestycje w ramach Programów Odbudowy Zabytków. Łącznie  66 773 560,96 zł + 17 990 000 mln złotych na stadion w ostatnich dniach, czyli 84 763 560,96 złotych.

Czekamy na odpowiedzi Biura Rady odnośnie formy agitacji wyborczej prowadzonej na sesji, w szczególności, że radna zamieściła dane niezgodne ze stanem faktycznym. Dlaczego inni radni nie reagowali? Zapytaliśmy, twierdzą, że nie chcieli politycznej awantury i woleli przemilczeć tę prowokację.

[AKTUALIZACJA/SPROSTOWANIE]

Miasto od kilku lat znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, przede wszystkim ze względu na brak stabilności dochodów bieżących, w tym głównie dochodów własnych. Ogromnym problemem jest brak rozwiązania systemowego – zapisana w ustawie o dochodach JST subwencja rozwojowa, która w części miała rekompensować ubytki w dochodach własnych spowodowanych zmianami podatkowymi, już po raz trzeci została zastąpiona jednorazowymi transferami (wyższymi niż projektowana subwencja rozwojowa) mającymi na celu ratowanie sytuacji finansowej samorządów.

Jak wielkim problemem jest to rozwiązanie pokazuje przykład Krosna, którego przyjęty budżet na 2023 r. po raz pierwszy miał ujemny wynik operacyjny, co narusza podstawową zasadę zapisaną w ustawie o finansach publicznych. Przed konsekwencjami w postaci programu naprawczego chroni nas zmiana przepisów ustawy czasowo wyłączająca tą regułę. O dodatkowych środkach rekompensujących ubytki i ich wielkości samorządy dowiadują się już w trakcie trwającego roku budżetowego (w 2023 r. informacja o dodatkowych środkach wpłynęła w sierpniu).

Tak trudna sytuacja, w połączeniu z inflacją, w tym przede wszystkim ogromnymi wzrostami kosztów nośników energii zmusza do, często drastycznych, oszczędności w zakresie wydatków bieżących we wszystkich rodzajach działalności realizowanych przez Urząd Miasta i jednostki organizacyjne oraz do podnoszenia i wprowadzania nowych podatków i stawek opłat za usługi publiczne. Wszystkie te decyzje podejmowane są z wielkim trudem, związanym ze świadomością tego, że mogą to odczuć nasi mieszkańcy, organizacje społeczne, przedsiębiorcy i wszystkie inne osoby korzystające z naszych usług.

Szacunkowy ubytek w dochodach Miasta w latach 2019 - 2023 z tytułu podatku PIT wynikający ze zmian podatkowych wprowadzonych m. in. Polskim Ładem wyniósł 65.217.515 zł. Kwota ta została wyliczona przez Związek Miast Polskich na podstawie danych z Ministerstwa Finansów. Wyliczenie to jest zbieżne z naszymi szacunkami. Do końca 2022 roku w formie rekompensat – subwencji i dodatkowych wpływów z PIT – Miasto otrzymało 20.822.134 zł, w tym w 2021 r. – 8.927.724 zł, a w 2022 r. – 11.894.410 zł. Tak więc niezrekompensowany ubytek w dochodach podatkowych  według stanu na 31 lipca 2023 r. wynosił 44.395.381 zł.

W miesiącu sierpniu Miasto Krosno, tak jak i inne samorządy, otrzymało informację o przyznaniu dodatkowych środków w formie subwencji rekompensującej ubytek w dochodach podatkowych wysokości 32.094.826 zł. Z tej kwoty do końca września na konto Miasta wpłynęło już 21.396.550 zł, a pozostała ma wpłynąć do końca roku.

Tym samym do zrekompensowania za lata 2019 - 2023 na koniec roku pozostanie kwota 12.300.555 zł.

Należy pamiętać, że skutki finansowe zmian w dochodach JST są trwałe – dochody własne będą mniejsze w kolejnych latach. Ubytek ten w 2024 r. wyniesie prawdopodobnie od 20 do 30 mln zł, uwzględniając informacje Ministerstwa Finansów o założonym znaczącym wzroście wpływów z tego tytułu w kraju.

Dochody bieżące służą finansowaniu wydatków bieżących związanych z realizacją usług publicznych. Pozostała część z nich – tzw. nadwyżka operacyjna służy finansowaniu rozwoju, np. jako wkład własny w inwestycjach dofinansowanych ze środków zewnętrznych. Jej brak znacząco utrudnia planowanie tych przedsięwzięć.

Znaczące środki pozyskane z Polskiego Ładu są dochodami majątkowymi i nie mogą być przeznaczone na wydatki bieżące, a pomagają w realizacji inwestycji. Będą wykorzystane na współfinansowanie zadań inwestycyjnych w latach 2023 – 2026, z czego w 2023  r. wpłynęła kwota 2 mln zł.  Należy jednak oddzielić działalność inwestycyjną od bieżącej. Miasto Krosno także w poprzednich latach skutecznie aplikowało o środki zewnętrzne, pozyskując dofinansowanie z Unii Europejskiej, Funduszy Norweskich, a także środków z budżetu państwa na realizację wielu inwestycji miejskich.