Rafajłowa, obecnie Bystrycia, to huculska wieś leżąca dziś na Ukrainie. Przed II Wojną Światową wchodziła w skład II Rzeczypospolitej, województwa stanisławowskiego, powiatu nadwórniańskiego.
Wieś ta, znajdująca się na zachodnich obrzeżach Huculszczyzny, leży na wys. ok. 740 m n.p.m. Otoczona jest wyniosłymi grzbietami i szczytami, m. in. pasmem Bratkowskiej, Sywuli, Doboszanki i Maksymca. Została założona końcem XVIII w. przez przybyszów z obecnego Zakarpacia oraz z sąsiedniej rozległej wsi Zielona, której przez wiele lat była częścią. Miejscowość jest rozłożona w dolinie Bystrzycy Nadwórniańskiej i jej bocznych dopływów: Doużyńca, Salatruka i Rafajłowca.
Mieszkańcami wsi byli przede wszystkim Rusini, Polacy, Żydzi i Austriacy, często spolszczeni. Pierwotnie była to typowa osada związana z wyrębem karpackich lasów i spławem drewna. Z czasem powstały tam rewiry łowieckie dla sfer rządowych. Na przełomie XIX i XX w. Rafajłowa uzyskała połączenie leśną koleją wąskotorową z Nadwórną. W 1897 r. wzniesiono tam cerkiew rytu greckiego, a w 1910 r. rzymskokatolicką kaplicę filialną. Na początku I Wojny Światowej wieś była świadkiem walk Legionów Polskich. Jednocześnie rozwijała się jako ośrodek o znaczących walorach krajoznawczo-turystycznych. Od końca XIX w. we wsi działała "kultowa" gospoda Wundermanna, lokalnego przedsiębiorcy i właściciela miejscowego tartaku, oferująca miejsca noclegowe i wyżywienie. Powstała tam szkoła, a w okresie międzywojennym w samej wsi oraz w pobliskich partiach gór zbudowano schroniska i wyznaczono szlaki turystyczne służące coraz częściej także zimowym wyprawom.
W Rafajłowej kultywowano pamięć walk legionowych, co związane jest z odbywającymi się tam działaniami Legionów Polskich, późniejszej II Brygady Legionów Polskich w latach 1914-1915. Do dziś zachował się Krzyż Legionów na przełęczy Rogodze Wielkie i pomnik na cmentarzu legionistów w centrum wsi.
Rafajłowa, w której wznoszono także pensjonaty i "lepsze" budynki dla gości liczyła przed 1939 r. 150 domów i ok. 800 mieszkańców, stając się coraz bardziej znanym letniskiem i zimowiskiem. II Wojna Światowa przyniosła kres rozwojowi wsi. Obecnie, z chwilą uzyskania przez Ukrainę niepodległości w 1991 r., odradza się dawna tradycja Rafajłowej, jako ośrodka turystycznego.
Coraz liczniej przybywają tu ambitni górscy wędrowcy z Polski, a także z Białorusi, Niemiec i Francji.
Wystawę przygotowali:
- autor, scenariusz, teksty i zdjęcia współczesne: Jan Skłodowski,
- współpraca: Robert Kubit - Muzeum Podkarpackie w Krośnie,
- opracowanie graficzne: Julia Komornicka - Muzeum Podkarpackie w Krośnie,
- materiały archiwalne ze zbiorów: Jana Skłodowskiego,
- zabytki prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów prywatnych.
Patronat: Stowarzyszenie "Res Carpathica".
pd/tp/mp